“Design creates culture. Culture shapes values. Values determine the future.”

Dit is een beroemde quote van de ontwerper Robert L. Peters. Ik moest er aan denken bij het bekijken van de Netflix documentaire: Abstract: The art of design / Design for play. In deze aflevering staat het werk van Cas Holman, spelontwerper*, centraal. Op meerdere plekken in de documentaire zegt ze iets over hoe maatschappelijke normen en waarden ook door design worden uitgedragen. Al heel vroeg trekt ze haar conclusie over de plek van kinderen in onze maatschappij, na haar observatie dat wasbakken zo ontworpen zijn dat kinderen er niet zonder hulpmiddelen bij kunnen.

Foto van CDC op Unsplash

Een eye-opener voor hoe weinig oog we vaak hebben voor de kracht van dergelijke boodschappen onder de oppervlakte. Dat ook dit soort, op het oog misschien kleine dingen, ons de boodschap geven over wat er van ons wordt verwacht, over hoe we ons horen te gedragen en over wie we wel of niet mogen zijn. In de documentaire geeft Holman nog meer van dit soort voorbeelden uit haar eigen leven. Een laag dus, waarvan we ons meestal niet zo bewust zijn. De boodschap onder de oppervlakte heeft een enorme invloed op ons als individu én als maatschappij.

Ook in het onderwijs speelt dit een rol. Niet alleen wat wij zeggen, maar ook hoe we ons onderwijs ontwerpen, geeft leerlingen een boodschap over de normen en waarden die gelden. In het ‘klein’: over wat er wel en niet mag bij een bepaalde docent in de les. Maar ook in het ‘groot’: bijvoorbeeld over wat leren betekent.
In de discussie over hoe we ons onderwijs moeten vormgeven zie ik deze verborgen laag weinig terug. Tijd dus voor een serie blogs in dit thema.

*Met de titel speelgoedontwerper zou ik haar te kort doen; het gaat immers niet over speelgoed zoals wij dat in de speelgoedindustrie kennen.